مرخصی: طبق قانون کار هر کارمندی حق دارد برای مدتی مشخصی در ماه و سال از محیط کار دور باشد. مرخصی ها انواع گوناگونی دارند که ما در این مقاله قصد معرفی آن ها را داریم.

 


مرخصی: به دوری کارمند از محیط کار و تحت شرایط خاص به غیر از روزهای تعطیل مرخصی گفته می شود. به طور کلی مرخصی توسط کارمند درخواست می شود تا شرایط خاصی که برای او پیش آمده را پوشش دهد.

افرادی که به صورت روزمزد و یا ساعتی و یا پاره وقت کار می کنند شامل قوانین دریافت مرخصی نمی شوند.

انواع مرخصی طبق قانون کار

بسیاری از کارمندان از حقوق خود در زمینه قوانین کار بی اطلاع هستند مثلا بسیاری از افراد آگاهی نسبت به انواع مرخصی و نحوه گرفتن آن ندارند و بنابراین نمی توانند در مواقع لزوم از حق خود استفاده کنند. مرخصی برای هر کارمند انواع مختلفی دارد و هر نوع در شرایط مخصوص به خودش مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع مرخصی طبق قانون کار به شرح زیر است:

مرخصی استحقاقی

مرخصی ساعتی

مرخصی استعلاجی

مرخصی بدون حقوق

مرخصی ازدواج و فوت اقوام درجه یک

مرخصی زایمان

مرخصی حج

مرخصی پاس شیر

مرخصیییی

مرخصی استحقاقی

مرخصی سالانه یا استحقاقی نوعی از مرخصی است که طبق قانون کار به کارمندان این اجازه را می دهد که به اندازه آن در محل کار حاضر نشود و در ازای این غیبت از حقوقش هم کسر نگردد. این دسته از مرخصی را تمام کارمندان کشورهای مختلف جهان در قرارداد کاری خود دارند.

در قانون کار برای هر کارمند در هر ماه 2.5 روز مرخصی در نظر گرفته شده است که در سال معادل 26 روز مرخصی استحقاقی است که با احتساب 4 روز جمعه 30 روز می شود. (ماده 64)

نکات مهم درباره مرخصی استحقاقی قانون کار

  • کارگران علاوه بر تمام تعطیلات رسمی کشور روز کارگر که یازدهم اردیبهشت است نیز تعطیلند و در این روز کارفرمایان نباید کارگران را به خدمت بگیرند و یا به کار وادار کنند (مگر با پرداخت اضافه کاری و مواقع خاص) این روزها جز مرخصی های کارگر محسوب نمی شوند.(ماده 63 و ماده 64)
  • طبق ماده 64 برای کار کمتر از یکسال مرخصی کارگران به نسبت مدت کار محاسبه می شود.
  • کارگر تنها می تواند 9 روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره مرخصی نماید. (ماده 66)
  • طبق قانون 69 قانون کار تاریخ استفاده از مرخصی با توافق کارگر و کارفرما تعیین می شود.
  • بروز اختلاف در استفاده از مرخصی ذیل ماده 69 قانون کار: در صورت اختلاف بین کارگر و کارفرما، نظر اداره کار و امور اجتماعی محل (در حال حاضر اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی) لازم الاجرا است.
  • استعفا و یا ترک کار موجب می شود مانده مرخصی ها به او تعلق نگیرد.
  • طبق قانون 71 قانون کار در صورت بازنشستگی، از کار افتادگی، تعطیلی کارگاه و یا فوت کارگر تمام مطالبات کارمند در مورد مرخصی یا به خود او و یا به ورثه او پرداخت می شود.
  • میزان مرخصی روز پنج شنبه بستگی به عرف کارگاه و یا شرکت و میزان ساعت کار پرسنل در روز پنج شنبه دارد.

 

مرخصی ساعتی

مرخصی ساعتی جز مرخصی استعلاجی است و افراد می توانند به جا استفاده از مرخصی برای یک روز کامل آن را به ساعت های کمتر تبدیل کنند. میزان ساعت مجاز در شرکت های مختلف متفاوت است اما اگر به 8 ساعت برسد یک روز کامل مرخصی محاسبه می گردد.

 

مرخصی استعلاجی

مرخصی استعلاجی

یکی دیگر از مرخصی های مشخص شده در قانون کار مرخصی استعلاجی است که در صورت بیماری و مشکلات سلامتی به کارگر داده خواهد شد.

طبق ماده 74 مرخصی استعلاجی با تایید سازمان تامین اجتماعی جز سوابق کار و بازنشستگی کارگران محاسبه می شود.

در مورد میزان و روزهای این مرخصی هیچ محدودیتی وجود ندارد و منوط به تشخیص و تجویز پزشک معالج است. البته تنها پزشکی که مورد تایید سازمان تامین اجتماعی باشد می تواند چنین تجویزی انجام دهد و به این ترتیب کارمند هم حقوق و دستمزد مشخص شده خود یعنی 75 درصد حقوق روزانه بدون احتساب اضافه کاری معمول را دریافت خواهد کرد.

در مورد میزان این نوع مرخصی نهایت 4 ماه می تواند آن را تمدید کند و اگر بیماری درمان نداشته باشد یا صعب العلاج باشد سازمان تامین اجتماعی کارمند را بازنشسته می کند.

اما حالت دیگری نیز وجود دارد که در آن کارگر در محل کار اسیب دیده باشد و در این صورت کارفرما ملزم به پرداخت صد در صد حقوق روزانه و پرداخت بیمه کارگر است و مدت مرخصی جز سوابق کاری فرد محاسبه می گردد. برای استفاده از این نوع مرخصی مدارک لازم حداکثر سه روز بعد از حادثه بایستی برای سازمان تامین اجتماعی ارسال شود.

 

مرخصی بدون حقوق

مرخصی بدون حقوق زمانی استفاده می شودکه مرخصی تحت پوشش هیچ عنوان مرخصی مثل مرخصی استعلاجی یا مرخصی استحقاقی و .. نباشد. مدت زمان مشخص شده برای این مدل حداکثر دو سال است و در این حالت کارگر و یا کارمند به حالت تعلیق در می آید و پس از گذراندن مرخصی به کار خود باز می گردد.

مرخصی بدون حقوق گرچه بدون حقوق و مزایا است اما این تضمین را به کارمند می دهد که در زمان غیبت او جایگاه و کار او تضمین شده باشد و بتواند به کار خود بازگردد.

 

مرخصی ازدواج و فوت اقوام درجه یک

طبق قانون 73 قانون کار کلیه کارگران در موارد زیر حق استفاده از 3 روز مرخصی با مزد را دارند:

الف: ازدواج دائم

ب: فوت پدر، مادر، همسر و فرزندان

این مدل مرخصی را نمی توان به زمان دیگری موکول کرد و تنها در زمان وقوع امکان استفاده دارد.

 

مرخصی زایمان

مرخصی زایمان زنان شاغل 9 ماه تمام است و همسران آن ها نیز از دو هفته مرخصی اجباری (تشویقی با استفاده از مزد) علاوه بر مرخصی های استحقاقی از بدو تولد نوزاد برخوردار می شوند.

این مرخصی برای خانم ها جز سوابق کار آن ها محاسبه می شود و همچنین کارفرما باید بیمه کارمند خانم خود را نیز رد کند.

حقوق خانم ها در این مدت توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می شود و همچنین وی پس از دوارن مرخصی خود با ارائه مدرک به سازمان تامین اجتماعی می تواند به کار خود بازگردد.

 

مرخصی حج

طبق ماده  67 قانون کار هر کارگر حق دارد در تمام مدت کار خود تنها برای یک نوبت به منظور ادای فریضه حج واجب تمتع یک ماه مرخصی حج بگیرد.

30 روز مرخصی حج جز مرخصی استحقاقی محاسبه می شود و چنانچه کارمند 30 روز مرخصی استحقاقی نداشته باشد این روزها برای او مرخصی بدون حقوق محاسبه می شود.

مرخصی پاس شیر

ماده 6 قانون ترویج تغذیه نوزاد با شیر مادر به مادران این اجازه را می دهد که به مدت دوسال به مدت یک ساعت از مرخصی ساعتی برای شیر دادن به کودک خود استفاده کند. اگر مادری فرزند دو قلو داشته باشد میزان مرخصی دو برابر خواهد شد. همچنین زمان مرخصی پاس شیر طبق قانون کار می تواند د رابتدای شروع ساعت کاری و یا در انتهای ساعت کاری باشد.

 

برای اطلاعات بیشتر مراجعه کنید به :پایگاه قوانین و مقررات

 

سخن آخر

در مجموعه خدمات مالی حسابداری چرتکه پلاس، گروهی از فارغ التحصیلان برجسته کشور با بیش از 15 سال سابقه مفید در شرکت های معتبر گرد هم آمدند تا با بهره گیری از دانش و تجربه خود به شرکت ها و مؤسسات مختلف از قبیل شرکت های تجاری، کارگاه های صنعتی و تولیدی، شرکت های خدماتی، مؤسسات آموزشی و استارتاپ ها خدمات مالی ارائه نمایند. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شماره های 09900300026 و 09900300025 تماس گرفته تا کارشناسان ما شما را در این زمینه راهنمایی نمایند.